หน่วยที่ 2

หน่วยที่ 2 หลักการแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับนวัตกรรม เทคโนโลยีและสารสนเทศ

ความหมายของนวัตกรรม และเทคโนโลยีทางการศึกษา
          นวัตกรรม หมายถึง ความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐ์ใหม่ ๆ ที่ยังไม่เคยมีใช้มาก่อน หรือเป็นการพัฒนาดัดแปลงมาจากของเดิมที่มีอยู่แล้ว ให้ทันสมัย และใช้ได้ผลดียิ่งขึ้น
           นวัตกรรมการศึกษา (Educational Innovation ) หมายถึง นวัตกรรมที่จะช่วยให้การศึกษา และการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น ผู้เรียนสามารถเกิดการเรียนรู้อย่างรวดเร็วมีประสิทธิผลสูงกว่าเดิม เกิดแรงจูงใจในการเรียนด้วยนวัตกรรมการศึกษา และประหยัดเวลาในการเรียนได้อีกด้วย

เทคโนโลยีทางการศึกษา (Educational Technology))หมาย ถึง ศาสตร์ที่ว่าด้วยวิธีการทางการศึกษา ครอบคลุมระบบการนำวิธีการ มาปรับปรุงประสิทธิภาพของการศึกษาให้สูงขึ้นเทคโนโลยีทางการศึกษาครอบคลุม องค์ประกอบ3 ประการ คือ วัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการ

จิตวิทยาการเรียนรู้  ทฤษฎีการเรียนรู้ที่นำมาใช้ในด้านการศึกษา ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันนั้น อาจสรุปได้เป็น 3 กลุ่ม คือ
            -    กลุ่มที่มีความเชื่อในเรื่องพฤติกรรม หรือกลุ่มพฤติกรรมนิยม (Behaviorists)
            -    กลุ่มที่มีความเชื่อว่าการเรียนรู้เป็นกระบวนการทำงานของจิตและสติปัญญา หรือกลุ่มปัญญานิยม (Cognitivists)
            -    กลุ่มทฤษฎีการสร้างความรู้ (Constructivists)

นวัตกรรม    คือ  มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล   เช่นเทคนิคและวิธีการใหม่ๆที่จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลเป็นที่ยอมรับใช้โดยทั่วกัน

นวกรรม       คือ  ความคิดและการกระทำที่ใหม่ๆที่จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่ดีกว่า

นวกรรมทางการศึกษา  หมายถึง ความคิดและการกระทำใหม่ๆที่จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเพื่อจะแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น

เทคโนโลยีทางการศึกษา  คือ  การนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์มาใช้สำหรับการสอนเพื่อช่วยให้การสอนมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นโดยใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์   เพื่อนำมาผลิตอุปกรณ์   เครื่องมือตลอดจนเทคนิคต่างๆ

เทคโนโลยีทางการเรียนการสอน

นวัตกรรมและเทคโนโลยี    คือ  Innotech  การใช้ในการศึกษาคือใช้ในการเรียนการสอนใช้ทั้งสองอย่างร่วมกันด้วยการนำเอาเทคนิคและสิ่งประดิษฐ์ใหม่ๆมาใช้ร่วมกันใช้สื่อเทคนิควิธีการหลากหลาย

หลักการและทฤษฏีแนวคิดที่เกี่ยวกับนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษา

1.จิตวิทยาทางการศึกษา

        1.1   ทฤษฏีการเรียนรู้

        1.2   ทฤษฏีความแตกต่างระหว่างบุคคล

        1.3    ทฤษฏีการพัฒนาการ

2.ทฤษฏีการสื่อสาร   เกี่ยวกับความต้องการสื่อความหมายให้คนทราบ

3.ทฤษฏีระบบ

4.ทฤษฎีการเผยแพร่

หลักการทฤษฏีทางจิตวิทยาการศึกษา

ทฤษฏีการเรียนรู้มี  2  กลุ่ม

1.       กลุ่มพฤติกรรม

2.       กลุ่มความรู้

       

 กลุ่มพฤติกรรม

ทฤษฏีการเสริมแรง  ของพาฟลอบ  การปฏิกิริยาตอบสนองอย่างใดอย่างหนึ่งแต่เพียงอย่างเดียวสิ่งเร้านั้นก็อาจจะทำให้เกิดการตอบสนองเช่นนั้น   ได้ถ้าหากมีการวางเงื่อนไขที่ถูกต้อง

                ทฤษฏีความสัมพันธ์อย่างต่อเนื่อง

เจ้าของทฤษฏีนี้คือธอร์ไดร์  สิ่งเร้าหนึ่งๆย่อมทำให้เกิดการตอบสนองหลายๆอย่างจนพบสิ่งที่ตอบสนองที่ดีที่สุดเขาได้ค้นพบกฎการเรียนรู้ดังนี้

1.       กฎแห่งการผล

2.       กฎแห่งการฝึกหัด

3.       กฎแห่งความพร้อม

ทฤษฏีการวางเงื่อนไข

ปฏิกิริยาตอบสนองหนึ่งอาจไม่ใช่เนื่องจากสิ่งเร้าสิ่งเดียว สิ่งเร้าเหล่านั้นก็ทำให้เกิดการตอบสนอง

               

การนำทฤษฏีการเรียนรู้ของกลุ่มพฤติกรรมมาใช้กับนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษานี้จะใช้ในการออกแบบการเรียนการสอนให้เข้ากับลักษณะดังต่อไปนี้คือ

                1. การเรียนรู้เป็นขั้นตอนขั้นพื้นฐาน(Step  By   Step)

                2. การมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ของผู้เรียน  (Interaction)

                3. การได้ทราบผลในการเรียนรู้ทันที(Feed  Bact)

                4. การได้รับการเสริมแรง(Reinforcement)

                ทฤษฏีการเรียนรู้

                ได้แก่  ตา หู จมูก ลิ้น และ ผิวหนัง

การรับรู้จากการเห็น75%   ได้ยิน  13%   สัมผัส 6%  กลิ่น  3%  รส  3%

                การรับรู้ขึ้นอยู่กับสิ่งที่มีอิทธิพลหรือปัจจัยในการรับรู้   ได้แก่ลักษณะของผู้รับรู้   ลักษณะของสิ่งเร้า

                กลุ่มความรู้

                ทฤษฏีภาคสนาม  เช่นของไดเลอร์  (congnitive    Field  Theory )

เน้นความสำคัญของส่วนรวม   ดังนั้นแนวคิดของการสอนซึ่งมุ่งให้ผู้เรียนมองเห็นส่วนรวมก่อนโดยเน้นเรียนจากประสบการณ์

ทฤษฎีพัฒนาการ
                ประหยัด จิราวรพงศ์  ได้กล่าวว่า

ทฤษฎีพัฒนาการของเปียเจท์

                ได้อธิบายว่าการพัฒนาสติปัญญาและความคิดของผู้เรียนนั้น เกิดจากการปรับตัวกับสิ่งแวดล้อม และผู้สอนควรจะต้องจัดสภาพแวดล้อม ทางการเรียนการสอน ให้สอดคล้องกับความพร้อมของผู้เรียนด้วย

ทฤษฎีพัฒนาการของบรูนเนอร์

                ได้อธิบายว่าความพร้อมของเด็กสามารถจะปรับได้ ซึ่งสามารถจะเสนอเนื้อหาใดๆ แก่เด็กในอายุเท่าใดก็ได้แต่จะต้องรู้จักการจัดเนื้อหาและวิธีการสอนที่เหมาะสมกับพัฒนาการของเด็กเหล่านั้น ดังนั้นผู้สอนจึงจำเป็นจะต้องเข้าใจเด็กและรู้จักกระตุ้นโดยการจัดสภาพการเรียนการสอนให้เหมาะสมกับความต้องการของเด็ก

ทฤษฎีพัฒนาการของอิริคสัน

                ได้อธิบายว่า การพัฒนาการทางบุคลิกภาพย่อมขึ้นอยู่กับการปฏิสัมพันธ์ระหว่างอินทรีย์กับสภาพสังคมที่มีอิทธิพลมาเป็นลำดับขั้นของการพัฒนาและจะสืบเนื่องต่อๆไป เด็กที่มีสภาพสังคมมาดีก็จะมีผลต่อการพัฒนาบุคลิกภาพที่ดีด้วย ดังนั้นผู้สอนควรจะสร้างสัมพันธภาพกับผู้เรียนให้ความสนใจเพื่อแก้ปัญหาค่า นิยมบางประการ

ทฤษฎีของกีเซล

                ได้อธิบายว่า พฤติกรรมของบุคคลจะขึ้นอยู่กับพัฒนาการซึ่งจะเป็นไปตามธรรมชาติและเมื่อถึงวัยก็สามารถกระทำพฤติกรรมต่างๆได้เอง ไม่จะเป็นต้องฝึกหรือเร่งเมื่อยังไม่พร้อม ในการจัดการเรียนการสอนผู้สอนจะต้องคำนึงถึงความพร้อม ความสามารถ ความสนใจ และความต้องการของผู้เรียน

ทฤษฎีการสื่อสาร
รศ.ดร.สาโรช โศภี(2546) ได้กล่าวไว้ว่า
                การสื่อสาร (communication ) คือกระบวนการแลกเปลี่ยนข้อมูล ข่าวสารระหว่างบุคคลต่อบุคลหรือบุคคลต่อกลุ่ม โดยใช้สัญลักษณ์ สัญญาณหรือพฤติกรรมที่เข้าใจกัน โดยมีองค์ประกอบดังนี้
                1. ผู้ส่งสาร (Source)
                2. ข่าวสาร (Message) 
                3. ช่องทางการสื่อสาร (Channel)
                4. ผู้รับสาร (Receiver) 

ทฤษฎีระบบ
                ทฤษฎีระบบ (Systems theory) จัดเป็นสาขาวิชาเกิดขึ้นช่วงปลายทศวรรษที่ 20 ทฤษฎีระบบเป็นสาขาวิชาที่พัฒนาขึ้นโดยอาศัยแนวความคิดหลายสาขาโดยทำแนวคิดจากหลายสาขาวิชามาประยุกต์ผสมผสานสร้างเป็นทฤษฎีระบบขึ้นมา

ทฤษฎีการเผยแพร่
                การเผยแพร่ (Diffusion) หมายถึง กระบวนการที่ทำให้นวัตกรรมได้รับการยอมรับและถูกนำไปใช้โดยสมาชิกของชุมชนเป้าหมาย ฉะนั้นการเผยแพร่จึงเป็นกระบวนการซึ่งนวัตกรรม(Innovation) จะถูกนำไปถ่ายทอดผ่านช่องทางการสื่อสาร (communication channels) ในช่วงเวลาหนึ่ง (Time) กับสมาชิกที่อยู่ในระบบสังคมหนึ่ง(Social System) ให้เกิดการยอมรับ(Adoption) 

 การเรียนรู้ตามทฤษฎีของบลูม (Bloom’s Taxonomy)
ทฤษฎีการเรียนรู้ตามแนวคิดของบลูม
                บลูม (Bloom.1976) เป็นนักการศึกษาชาวอเมริกันเชื่อว่า การเรียนการสอนที่จะประสบความสำเร็จและมีประสิทธิภาพนั้น ผู้สอนจะต้องกำหนดจุดมุ่งหมายให้ชัดเจนแน่นอน เพื่อให้ผู้สอนกำหนดและจัดกิจกรรมการเรียนรวมทั้งวัดประเมินผลได้ถูกต้อง
                บลูมได้แบ่งประเภทของพฤติกรรมโดยอาศัยทฤษฎีการเรียนรู้และจิตวิทยาพื้นฐานว่า มนุษย์จะเกิดการเรียนรู้ใน 3 ด้านคือ
                - ด้านสติปัญญา
                - ด้านร่างกาย
                - ด้านจิตใจ
                และนำหลักการนี้จำแนกเป็นจุดมุ่งหมายทางการศึกษาเรียกว่า “Taxonomy of Educational objectives”

ทฤษฎีการเรียนรู้ 8 ขั้น ของกาเย่ ( Gagne )
                • การจูงใจ ( Motivation Phase) การคาดหวังของผู้เรียนเป็นแรงจูงใจในการเรียนรู้
                • การรับรู้ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ (Apprehending Phase) ผู้เรียนจะรับรู้สิ่งที่สอดคล้องกับความตั้งใจ
                • การปรุงแต่งสิ่งที่รับรู้ไว้เป็นความจำ ( Acquisition Phase) เพื่อให้เกิดความจำระยะสั้นและระยะยาว

• ความสามารถในการจำ
               • ความสามารถในการระลึกถึงสิ่งที่ได้เรียนรู้ไปแล้ว
               • การนำไปประยุกต์ใช้กับสิ่งที่เรียนรู้ไปแล้ว
               • การแสดงออกพฤติกรรมที่เรียนรู้
               • การแสดงผลการเรียนรู้กลับไปยังผู้เรียน ผู้เรียนได้รับทราบผลเร็วจะทำให้มีผลดีและประสิทธิภาพสูง

แหล่งที่มา

http://xtulyawatx2.blogspot.com/

http://www.learners.in.th/blogs/posts/271850

http://mokza025.blogspot.com/